به نظر می‌رسد ارتباط با اینترنت قطع است.

اتصال دستگاه با اینترنت را بررسی کنید ...

محمد رسول‌الله(ص)، گردان

استان یزد

محمد رسول‌الله(ص)، گردان

دفاع مقدسجغرافیا و نظامیگردان
استان یزد
آخرین ویرایش: ۱۴۰۳/۱۰/۰۵ چاپ

محمد رسول‌الله(ص)، گردان،  از نخستین گردان‌های تیپ مستقل پیادۀۀ ۱۸ الغدیر نیروی زمینی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی از استان یزد با بیشترین حضور در نبردهای آفندی این تیپ.

پیشینه و ساختار:  پبس ااز تشکیل تیپ مستقل پیادۀۀ ۱۸ الغدیر* در ۴ مهر ۱۳۶۲، گردان محمد رسول‌الله(ص) نخستین گردانی بود که سازمان‌دهی و در سازمان رزم این تیپ عملیاتی شد.  و با تصمیم‌ مسئولان تیپ، قرار شد که نام همۀۀ گردان‌ها از اسامی مبارک چهارده معصوم(ع) انتخاب شود؛ بدین‌ترتیب، این گردان محمد رسول‌الله(ص) نام گرفت، هرچند  آن و دیگر گردان‌ها هم برگرفته از چهارده معصوم(ع) بود. این گردان در بین رزمندگان و فرماندهان تیپ، بیشتر به حضرت رسول(ص) شهرت داشت (فرهنگ‌دوست، خط‌شکن ... ، ص ۲۶۱). ساختار گردان شامل فرماندهی، جانشین فرماندهی، معاونت‌ها، سه گروهانِ مسلم، میثم، مقداد و چندین قسمت خدمات رزم و پشتیبانی رزم بود. آموزش‌های گردان هم شامل تیراندازی، اسلحه‌شناسی، پیاده‌روی، تخریب، دفاع شخصی، رزم شبانه و آموزش‌های تخصصی آبی ـ خاکی، رزم در دشت و کوهستان را شامل می‌شد. نیروهای گردان به‌طورمعمول، این آموزش‌ها را در موقعیت شهید پارسائیان* شوشتر، پادگان شهید عاصی‌زاده*، موقعیت شهدای بدر* در اهواز و مقرهای دیگر تیپ می‌گذراندند. تسلیحاتش هم تفنگ کلاشینکف، تیربار گرینف، آر.پی.جی ۷ و خمپاره‌انداز ۶۰میلی‌متری بود (فرهنگ‌دوست، مصاحبه ... ).

گردان محمد رسول‌الله(ص) از یازده عملیات آفندی تیپ الغدیر در نه عملیات شرکت داشت که در همۀ آن‌ها، مأموریت شکستن خط مقدم دشمن را عهده‌دار بود را بر عهده و‌ در پنج عملیات هم مأموریت پدافندی داشت.

پدافند از منطقۀۀ طلائیه:  نخستین مأموریت تیپ الغدیر از ۲۹ دی ۱۳۶۲ تا ۲۲ اردیبهشت ۱۳۶۳، زیرامر قرارگاه عملیاتی نجف، پدافند از طلائیه در جنوب غربی دشت آزادگان (غرب خوزستان)، از ۲۹ دی ۱۳۶۲ تا ۲۲ اردیبهشت ۱۳۶۳ بود (بنی‌فاطمه، ص ۲۲). این گردان با فرماندهی محمدمهدی فرهنگ‌دوست و جانشینی جواد شاه‌بلی اردکانی* با حدود ۳۲۰ نیرو و ، در سه گروهانِ مسلم، به فرماندهی غلامرضا لطفی؛ ، میثم، به فرماندهی محمد سیفی و مقداد، به فرماندهی ابوطالب محمدی در روز یادشده، بخشی از خط دفاعی را از تیپ ۵۷ حضرت ابوالفضل(ع) سپاه تحویل گرفت (فرهنگ‌دوست، خط، ص ۲۶۷-268) و پس از استقرار، به تقویت خاک‌ریز و دوجداره‌ کردن آن (خاک‌ریز ترکش‌ گیر)؛ )، ساخت و تقویت سنگرهای اجتماعی و نگهبانی، نیز استقرار نیروهای کمین در جلو خط مقدم اقدام کرد (همان، ص ۲۶۹؛ بنی‌فاطمه، ص ۲۵).

عملیات خیبر:  این عملیات در ۳ اسفند ۱۳۶۲، با رمز «یا رسول‌الله(ص)»، در تالاب هورالهویزه (هورالعظیم، غرب دشت آزادگان)، با هدف گذر از هور و تهدید بصره (شهر و بندری در جنوب عراق) از شمال و، با رمز «یا رسول‌الله(ص)» اجرا شد. (برای آگاهی از این نبرد، نک: بابایی، ص ۲۴۷-293). تیپ الغدیر زیرامر قرارگاه عملیاتی نجف مأموریت داشت در محور طلائیه تک و جادۀۀ آسفالته بین دو پاسگاه طلائیه طلائیۀۀ جدید و قدیم را تصرف تأمین کند (بنی‌فاطمه، ص ۳۷). گردان حضرت رسول(ص) با همان سازمان‌دهی پیشین و با‌ توجه‌ به آشنایی‌اش با منطقۀۀ نبرد (نک: مطالب پیشین)، ده روز پیش از آغاز آن عملیات، آمادۀۀ شرکت در عملیات آن شد (فرهنگ‌دوست، خطهمان‌جا، ص ۲۶۹؛ بنی‌فاطمه، ص ۲۵)؛ اما پیش از حرکت به‌سوی مواضع نیروهای عراقی و، در نقطۀۀ رهایی و در پشت خاک‌ریز خط اول نیروهای خودی، دو گلولۀۀ خمپاره به محل تجمع نیروهای گروهان مقداد اصابت کرد که درنتیجۀۀ آن، حدود ده تا، دوازده تن شهید و شماری مجروح شدند، ، به‌طوری‌که حدود یک دسته از رده خارج شدند. در این شرایط وضعیت، فرمانده گردان، یک دسته از گروهان میثم را، که در احتیاط قرار داشت را، آزاد، و به گروهان مقداد ملحق کرد. با این جابه‌جایی  و بدین‌ترتیب، گروهان مقداد آمادۀۀ اجرای عملیات شد (محمدی). با آغاز عملیات، نیروهای گردان در سه محورِ مهدی ۱ تا ۳، با کمین‌های نیروهای عراقی درگیر شدند و با انهدام آن‌ها، امکان ادامۀۀ عملیات را برای دیگر یگان‌ها فراهم کردند؛ سپس، به‌منظور تأمین و ایجاد پوشش برای عملیات واحد مهندسی ـ رزمی* تیپ، که مشغول احداث خاک‌ریز بود، در سمت چپ [(جنوب] ) جادۀۀ منطقه منطقۀۀ سوئیب (جنوب جزیرۀۀ مجنون جنوبی در شرق تالاب هورالهویزه) مستقر شدند. تأمین این جاده نقشی اساسی در پشتیبانی کل عملیات، به‌ویژه در منطقۀۀ جزیرۀۀ مجنون جنوبی داشت؛ به‌طوری‌که فرماندهان عملیات به آن «دَر خیبر» می‌گفتند. این گردان با مقاومت و رشادت در مقابل واحدهایی از ارتش عراق که تلاش کردندمی‌کوشیدند از احداثمانع احداث این خاک‌ریز جلوگیری کنند،شوند ایستادگی کرد و واحد مهندسی این مأموریت را با موفقیت به پایان رساند (بنی‌فاطمه، ۳۶-37). با پایان احداث خاک‌ریز، و پیش از طلوع آفتاب، نیروهای گردان، پشت آن مستقر شدند و تأمین جاده نشوه و پدافند از آن را بر عهده گرفتند؛ باوجوداین، به‌سبب آتش پرحجم و مقاومت دشمن، سایر یگان‌های دیگر نتوانستند خط طلائیه را تصرف کنند و ازآنجاکه امکان ادامۀۀ پیشروی میسر نشد ونبود، عملیات متوقف شد (فرهنگ‌دوست، خطهمان، ص ۲۷۰-278؛ بنی‌فاطمه، ص ۳۸). )؛ بااین‌حال، گردان مدتی در از خط طلائیه پدافند کرد؛ سپس خط را به گردان امام حسین(ع)* تحویل داد و به عقب بازگشت. در این عملیات، ۱۵ تن از رزمندگان گردان شهید و حدود ۲۲ تن مجروح شدند (فرهنگ‌دوست، خطهمان، ص ۲۷۹).

پدافند از جزیرۀۀ مجنون:  تیپ الغدیر از ۱۲ خرداد ۱۳۶۳، زیرامر قرارگاه عملیاتی کربلا با به‌کارگیری گردان حضرت رسول(ص) برای پدافند از پد غربی جزیرۀۀ مجنون جنوبی، این منطقه را از لشکر ۷ ولی‌عصرولی عصر(عج) تحویل گرفت (بنی‌فاطمه، ص ۴۴). فرمانده گردان، غلام‌رضا لطفی؛ جانشین اول، سید محمد حسینی و جانشین دوم، علی خبیری* بود. گردان در این منطقه به‌سبب نداشتن عقبۀۀ خشکی؛ ، طولانی‌ بودن مسیر پد تا خشکی؛ ، وجود آب در اطراف پد؛ ، گرمای شدید و آتش پرحجم دشمن وضعیتی بسیار سخت دشوار داشت. ، بااین‌حال، گردان توانست به تحکیم مواضع، حضور در سنگرهای کمین، تبادل آتش، حفر کانال به‌صورت مارپیچ در طول پد و زیر نظر گرفتن تحرکات و نقل و انتقالات دشمن اقدام کند و . سرانجام، پس از ۱۹ نوزده روز، در ۳۱ خرداد، خط را به تیپ ۳۲ انصارالحسین(ع) تحویل داد؛ سپس  و برای بازسازی به پادگان شهید عاصی‌زاده* (کیلومتر پانزده جادة اهواز ـ اندیمشک) بازگشت. در این عملیات، از نیروهای گردان هفت تن شهید و بیست تن مجروح شدند (حسینی، ص ۸۱ -84؛ بنی‌فاطمه، ص ۴۶).

پدافند از منطقه زید (ابروئیه):  تیپ ۱۸ الغدیر از ۴ تیر تا ۳۰ آبان ۱۳۶۳، زیرامر قرارگاه عملیاتی کربلا، مأموریت پدافند از خط اول این منطقۀ یادشده ه (جنوب غربی استان خوزستان) را بر عهده داشت (همو، ص ۴۸). گردان حضرت رسول(ص) پس از بازسازی، به فرماندهی محمدمهدی فرهنگ‌دوست و جانشینی مهدی بیدآبادی با سه گروهان ۱ تا ۳ به‌ ترتیب با فرماندهی جمال خانی‌مقدم*، محمود پاگردکار*، * و ابوطالب محمدی، تا ۲۰ مرداد همان سال مأموریت پدافند از این منطقه را بر عهده داشت. با پایان مأموریت هم به نیروهای گردان سفر تشویقی به مشهد مقدس داده شد. در ۲۵ مهر و ، هنگامی‌که نیروهای گردان در حال سازمان‌دهی برای اجرای مأموریت بعدی بودند، ارتش بعث عراق به مواضع تیپ در منطقۀۀ پدافندی یادشده، حمله که و نخست، خاک‌ریز اول و پس‌ازآن، قسمتی از خاک‌ریز دوم را تصرف کرد. این تیپ برای بازپس‌گیری مناطق ازدست‌رفته، بی‌درنگبافاصله پس از سازمان‌دهی یگان‌ها خود، با اجرای عملیات گازانبری و احاطه‌ای به نیروهای عراقی پاتک کرد.  که در این پاتک، یک گروهان از نیروهای گردان حضرت رسول(ص)، به فرماندهی محمود پاگردکار شرکت داشت. در این نبرد و تیپ توانست مواضعش را دوباره پس بگیرد. در این نبرد، ۲۷ تن از نیروهای تیپ ازجمله محمود پاگردکار شهید و حدود ۵۰ تن مجروح شدند که شماری از آن‌ها جمعی  از رزمندگان گردان حضرت رسول(ص) بودند (بنی‌فاطمه، ص ۵۱؛ فرهنگ‌دوست، خطهمان، ص ۳۰۲، ۳۲۵-346).

عملیات بدر:  این عملیات در ۲۰ اسفند ۱۳۶۳، با رمز «یا فاطمببب‌الزهرا(س)»، در غرب تالاب هورالهویزه، با هدف تسلط بر جادۀۀ بصره ـ العماره و تسلط بر شرق رودخانۀۀ دجله اجرا شد (برای آگاهی بیشتر از این عملیات، نک: درودیان، خرمشهر ... ، ص ۱۰۲-112). تیپ الغدیر در این عملیات زیرامر قرارگاه عملیاتی نجف در منطقۀ شرق رودخانۀۀ دجله قرار داشتبود و به‌منظور کمک به تصرف دژ اول ارتش عراق در روستای الصُخره (غرب منطقه منطقۀۀ عملیات) و پدافند در از حاشیۀۀ این رودخانه وارد عمل شد (فخارتازه، مقاومت ... ، ص ۳۵-36).

گردان با همان فرمانده پیشین و جانشین اول و دومی سید محمد حسینی، محمدحسین سلطانی و با گروهان‌های ۱ تا ۳، به‌ ترتیب، به فرماندهی محمد سیفی، عبدالرسول کلانتری و محمدحسین دهقان بنادکی* در این عملیات شرکت کرد (فرهنگ‌دوست، خطهمان، ص ۳۵۵). گردان  و پیش از اجرای عملیات، برای آمادگی، آموزش و تقویت نیروی جسمی نیروهای خود، در منطقۀۀ فکه (شمال غربی خوزستان و جنوب استان ایلام) استقرار یافت و نیروهایش آموزش‌های رزم روزانه و شبانه، رزم تن‌به‌تن و آموزش عقیدتی را گذراندند؛ نیز و برای ادامۀۀ آموزش به مقر امیرحسینی، در ۲۱کیلومتری جادۀۀ اهواز ـ خرمشهر در کنار جادۀۀ صاحب‌الزمان(عج)، روانه شدند (همان، ص ۳۵۶، ۳۶۸).

مانور تیپ الغدیر در این عملیات، شکستن خط مقدم ارتش عراق و پس‌ازآن، ادامۀۀ پیشروی تا رودخانۀۀ دجله؛ سپس و گذر از پل العُزَیر بود که گردان امام علی(ع)* مأمور شکستن خط، گردان امام حسن(ع)* وظیفۀۀ ادامۀۀ پیشروی و گردان حضرت رسول(ص)، مأمور گذر از پل یادشده و یا انهدام آن را داشت؛ اما نیروهای خط‌شکن با مقاومت زیاد دشمن روبه‌رو شدند و به‌ناچار به، عقب‌نشینی شدندکردند. ؛ بدین‌ ترتیب، گردان حضرت رسول(ص) هم وارد عمل نشد (فرهنگ‌دوست، خطهمان، ص ۳۷۵-378).

پدافند از جادۀۀ خندق:  این جاده، که در عملیات بدر آزاد شده، با جهت شرقی ـ غربی، به طول سیزده کیلومتر، در بخش شمالی تالاب هورالهویزه واقع‌، جهت آن شرقی ـ غربی و طولش سیزده کیلومتر بود که و از بخش خشکی در ایران آغاز و با دو انشعاب شمالی و جنوبی به‌ ترتیب به شط‌علی و جزایر مجنون شمالی و جنوبی منتهی می‌شد و تا سه‌کیلومتری خشکی عراق در آن‌سوی هور امتداد داشتمی‌یافت. تیپ الغدیر از ۲۷ اسفند ۱۳۶۳، زیرامر قرارگاه عملیاتی نجف پدافند از این جاده را بر عهده گرفت. . و گردان حضرت رسول(ص)، به فرماندهی سید محمد حسینی، حدود ده روز پس از تحویل خط به تیپ در این منطقه مستقر شد. منطقه منطقۀۀ پدافندی در محاصرۀۀ آب قرارداشتواقع بود و حدود پانزده کیلومتر با نزدیک‌ترین خشکی (شط‌علی) فاصله داشت و پدافند از آن را که همراه بازیر آتش سنگین دشمن بود، ، مشکل می‌کرد؛ اما نیروهای گردان به همراه دیگر نیروهای تیپ توانستند، به‌خوبی مقاومت کنند. از تیپ الغدیر در این مأموریت ۲۱ تن شهید و حدود ۳۵ تن مجروح شدند که شماری از آن‌ها ازمتعلق  نیروهایبه این گردان بودند. تیپ به مدت، ۱۹ نوزده روز در این منطقه حضور داشت و پس‌ازآن، در ۱۶ فروردین ۱۳۶۴، خط را تحویل به لشکر ۱۴ امام حسین(ع) تحویل داد (همان، ص ۳۸۲-- 388).

عملیات والفجر ۸:  این عملیات در ساعت ۲۲ شب ۲۰ بهمن ۱۳۶۴، با رمز «یا فاطمببب‌الزهرا(س)»، با هدف تصرف شبه‌جزیرۀۀ فاو (جنوب شرقی عراق) و انسداد راه ورودی عراق به خلیج‌فارس اجرا شد («کارنامه ... »، ص ۱۹). تیپ ۱۸ الغدیر همراه تیپ‌های ۱۰ سیدالشهدا(ع) و ۲۱ امام رضا(ع)، با هدایت قرارگاه عملیاتی نجف ۱ (بعدها، قدس)، به‌منظور پشتیبانی از این عملیات و فریب دشمن اقدام به تک در جزایر ام‌الرصاص و ام‌البابی (هر دو از جزایر اروندرود و جزو خاک عراق) اقدام کرد (فخارتازه، عبور ... ، ص ۲۵۳). در این عملیات، ساختار و سازمان گردان به‌این‌ترتیب بدین‌ترتیب بود: فرمانده گردان، سید محمد حسینی؛ جانشین اول، جمال خانی‌مقدم؛ جانشین دوم، محمد سرداری؛ و فرماندهان گروهان‌های ۱ تا ۳ به ترتیب عباسعلی امرالهی، محمدصادق سالم و محمدحسین حسنی (بنی‌فاطمه، ص ۱۰۶). در این عملیات، نیروهای گردان محمد رسول‌الله(ص) پس از شکسته‌ شدن خط، وارد  و ورود به جزیرۀۀ ام‌الرصاص شدند و، با دشمن به نبرد پرداختند؛ اما پیشروی آن‌ها باتوجه‌ به پوشش گیاهی منطقه و آتش سنگین دشمن، به‌کندی انجام گرفت و رزمندگان گردان، به‌رغم تلاش زیاد نتوانستند با جناحین خود الحاق کنند. در ادامه، با تصرف شهر فاو در نبرد اصلی، به دستور عزیز (محمدعلی) جعفری، فرمانده قرارگاه نجف ۱، عملیات در این محور متوقف و نیروهای گردان به عقب بازگشتند. در این عملیات، شماری از نیروها شهید و مجروح شدند که از آمار آن‌ها اطلاعی در دست نیست (فرهنگ‌دوست، همان، ص ۴۱۵).

عملیات کربلای ۴:  این عملیات در ساعت ۲۲:۳۰ در ۳ دی ۱۳۶۵، با رمز «یا محمد(ص)» اجرا شدبا. هدف آن، تصرف ابوالخصیب (شهری در پانزده‌کیلومتری جنوب شرقی بندر بصره در کرانۀۀ اروندرود؛ نک: نقشه ...  ، بش) و محاصرۀۀ نیروهای مستقر در شبه‌جزیرۀۀ فاو و تهدید بصره از جنوب بود اجرا شد (اطلس ... ، ص ۷۶). تیپ الغدیر در این عملیات، زیرامر قرارگاه عملیاتی نوح، مأموریت قرار داشت و بایستی با گذر از خط لشکر ۳۳ المهدی(عج) در حدفاصل جزایر مینو (غرب شهر آبادان) و ام‌الرصاص وارد عمل می‌شد شود (بنی‌فاطمه، ص ۱۴۴-146). در این عملیات، به دلایل امنیتی، نام گردان به «قدس» تغییر یافت (فرهنگ‌دوست، همان، ص ۴۹۱). سازمان گردان هم عبارت بود از: فرمانده گردان، سید محمد حسینی؛ جانشین اول و دوم جمال خانی‌مقدم و محمدصادق سالم؛ و سه گروهان ِقدر، به فرماندهی عباس عزیزی‌نژاد؛ حر، به فرماندهی حسین بخشنده* ؛ و جوادالائمه،  به فرماندهی محمدعلی ضیاءقاسمی (بنی‌فاطمه، ص ۱۴۰). با آغاز نبرد، به‌سبب آتش سنگین در سراسر منطقه و هوشیاری دشمن و احتمال حملات شیمیایی، عملیات متوقف شد که و بدین‌ترتیب، درنتیجۀ آن، این گردان که در احتیاط تیپ بود، همراه دیگر نیروها از منطقه خارج شد و به موقعیت شهدای بدر بازگشت (همو، ص ۱۴۶؛ حسینی، ص ۱۲۳-127).

عملیات کربلای ۵:  این عملیات در ساعت ۱ بامداد ۱۹ دی ۱۳۶۵، با رمز «یا زهرا(س)»، در جنوب غربی استان خوزستان در منطقه منطقۀۀ شلمچه، با هدف تصرف این منطقه و پیشروی به‌سوی بصره اجرا شد (( اطلس، ص ۷۷). تیپ الغدیر، زیرامر قرارگاه عملیاتی کربلا در منطقۀۀ پاسگاه بوبیان عراق (شمال غربی شلمچه)، مأموریت تأمین جناح راست، آزادسازی پاسگاه بوبیان و تأمین عقبۀۀ کلی منطقه عملیاتی را برای گذر دیگر یگان‌ها بر عهده داشت (درودیان، خرمشهرهمان، ص ۱۳۱؛ بنی‌فاطمه، ص ۱۵۴). این گردان با همان سازمان پیشین، در این نبرد شرکت کرد و . بنا بود،طبق برنامه قرار بود پس‌ازآنکه گردان غواص ثارالله(ع)* تیپ، خط مقدم را بشکندشکست، نیروهای گردان با گذر از آن‌ها، پاسگاه بوبیان را تصرف کنند؛ اما گردان ثارالله(ع) به‌سبب وجود موانع پرشمار، نتوانست به هدف خود برسد؛ باوجوداین، گردان با تغییر مانور، توانست از محوری که لشکر ۴۱ ثارالله(ع) شکسته بود، گذر و به‌سرعت، برای تصرف منطقۀۀ هدف، به سمت پاسگاه بوبیان حمله کند که و با این ابتکار، موفق به دستیابی به اهداف خود دست یابدشد (فرهنگ‌دوست، خط،همان، ص ۴۴۹)؛ پس‌ازآن، به‌سبب مدت ۲۴ ساعت درگیری شدید و به‌طور مداومپیوسته، با نیروهای ارتش بعث عراق درگیری شدید داشت وو دفع چند پاتک آن‌ها را دفع کرد که درنتیجۀ آن، تلفات زیادی به گردان وارد آمد که در این میان، و فرمانده گردان هم مجروح شد. در ادامه، به دستور سید محمدکاظم میرحسینی، فرمانده تیپ، نیروهای گردان برای بازسازی به عقب آمدند بازگشت (همان، ص ۴۵۰-455؛ حسینی، ص ۱۳۰-135)؛ سپس در ۱ بهمن ۱۳۶۵، گردان پس ‌از بازسازی، با فرماندهی جمال خانی‌مقدم، دوباره در منطقة شلمچه، روانۀۀ نبرد شد و در منطقة کله‌گاوی و کانال پرورش ماهی حضور یافت؛ اما با پاتک سنگین نیروهای عراقی از این منطقهآنجا، عقب نشست. در این عملیات، شماری از نیروها شهید و مجروح شدند که آمار دقیقی از آن در دست نیست (همو، ص ۱۳۷-139).

عملیات کربلای ۸:  این عملیات در ۱۸ فروردین ۱۳۶۶، با رمز «یا صاحب‌الزمان(عج)»، با هدف تأمین کانال زوجی و توسعۀۀ منطقۀۀ تصرف‌شده در غرب کانال پرورش ماهی در منطقة شلمچه طراحی اجرا شد (اطلس، ص ۷۹). مأموریت تیپ الغدیر با هدایت عملیاتی قرارگاه قدس، مأمور تصرف خط اول ارتش بعث عراق در کانال پرورش ماهی در شرق بصره بود (بنی‌فاطمه، ص ۱۶۸). در این عملیات، نام گردان به نام پیشین خود (محمد رسول‌الله(ص)) تغییر یافت (فرهنگ‌دوست، همان، ص ۴۹۱) و سازمان آن بدین ترتیبعبارت بود از: فرمانده گردان، جمال خانی‌مقدم*؛ جانشین اول، سید محمود رضوی کوشکویی*؛ * با استعداد ۱۶۰ تن در گروهان ِحضرت ابوالفضل(ع) به فرماندهی، عباس آخوندی و گروهان ِذوالفقار، به فرماندهی عباس عزیزی‌نژاد. استعداد گردان هم حدود ۱۶۰ تن بود (بنی‌فاطمه، ص ۱۶۸). با آغاز عملیات، نیروهای گردان به سمت پل دوم کانال پرورش ماهی پیشروی کردند؛ اما به‌سبب الحاق‌ نکردن با جناح راست خود (لشکر ۲۱ امام رضا(ع)) و وجود موانع متعدد، نتوانستندگردان نتوانستتنوانستند به خط دشمن برسند. پس‌ازاین، قرارگاه قدس، به همۀۀ یگان‌ها دستور عقب‌نشینی داد. با روشن‌ شدن هوا، نیروهای باقی‌ماندۀۀ گردان به عقب بازگشتند.  که در جریان این عقب‌نشینی، شمار زیادی از نیروهای گردان شهید و مجروح شدند (فرهنگ‌دوست، همان، ص ۴۹۴).

عملیات بیت‌المقدس ۲:  این عملیات در  ر ساعت ۱:۱۵ بامداد ۲۵ دی ۱۳۶۶، با رمز «یا زهرا(س)»، در شمال استان سلیمانیۀۀ عراق، با هدف نزدیکی به شهر سلیمانیه، سد دوکان و شهر قلعه دیزۀۀ عراق اجرا شد (درودیان، شلمچه ... ، ص ۲۰۰-201). تیپ الغدیر برای این عملیات، زیرامر قرارگاه عملیاتی نجف قرار داشت و خط حد واگذارشده به آن دشت هَرمَدان در شهر ماؤوت (شمال استان سلیمانیۀۀ عراق) و مأموریتش، تصرف و پاک‌سازی قسمتی از همین دشت بود. گردان محمد رسول‌الله(ص) در ۱۰ آذر ۱۳۶۶، به‌منظور شرکت در این نبرد، به جبهۀۀ شمال‌غرب منتقل شد. سازمان رزم گردان هم بدین‌ ترتیب بود: فرمانده گردان، جمال خانی‌مقدم؛ جانشین اول، محمدصادق اکرمی؛   و جانشین دوم، غلامرضا فاضلی زارچی*  ، استعداد نیرو،  با استعداد سیصد تن در قالب دو گروهان ِحمزه، به فرماندهی محمدعلی معصوم‌زاده و حر، به فرماندهی حسین بخشنده (بنی‌فاطمه، ص ۲۰۴-205). در این عملیات، نیروهای گردان مأموریت داشتند تا ارتفاعات دشت هرمدان را که نیروهای ایرانی آن را «ارتفاعات شهید خرازی» نامیده بودند، تصرف کنند. پیش از آغاز نبرد، گردان حضرت رسول(ص) به همراه گردان‌های امام حسین(ع)* و حضرت امیر(ع)* از نقطۀۀ رهایی به سمت ارتفاع گِرده‌رَش حرکت کرد و با آغاز درگیری، توانست با انهدام مواضع و درهم شکستن مقاومت نیروهای عراقی، اهداف خود را تصرف و دو روز ازآنجا، پدافند کند؛ پس‌ازآن، منطقه را تحویل به یگان دیگری تحویل داد و نیروهایش به مرخصی رفتند. در این عملیات، ۱۶ تن از نیروهای گردان شهید و ۶۳ تن هم مجروح شدند (فرهنگ‌دوست، همان، ص ۵۴۱-552).

عملیات بیت‌المقدس ۴:  این عملیات در ۵ فروردین ۱۳۶۷، با رمز «یا اباعبدالله(ع)»، با هدف تصرف ارتفاع شاخ‌شمیران و تهدید سد دربندی‌خان در جنوب شرقی استان سلیمانیه اجرا شد (اطلس، ص ۱۰۰). در ۹ فروردین همان سال، قرارگاه عملیاتی کربلا، تیپ الغدیر را به‌منظور ادامۀۀ عملیات و با هدف تصرف روستای زرین در قسمت جنوبی ارتفاع شاخ‌شمیران، وارد عمل کرد. سازمان گردان حضرت رسول(ص) برای شرکت در این نبرد بدین ترتیبعبارت بود از: بود: فرمانده گردان، سید محمد حسینی؛ جانشین اول، سید محمود رضوی کوشکویی؛ و جانشین دوم، غلامرضا فاضلی زارچی؛  با استعداد نیرو، ۲۵۵؛ با در قالب دو گروهان ۱ و ۲؛ به فرماندهی محمدعلی معصو‌م‌زاده و حسین ملاحسینی (بنی‌فاطمه، ص ۲۲۴). در آغاز عملیات، نیروهای گردان، موفق به پیشروی شدند؛ اما به‌سبب روشن‌ شدن هوا، اشراف دشمن بر منطقه و حضور نیروهای دشمن همراه با آتش سنگین بر روی نیروها، موفقیتی موفق نشدند اهداف تعیین‌شده را تصرف کنند ودر تصرف اهداف به دست نیامد و بنا بها دستور فرماندهان تیپ، گردان به‌ناچار به عقب‌نشینی شدکردند. در این عملیات، ۲۲ تن از نیروهای گردان ازجمله سید محمود رضوی‌ کوشکویی و غلامرضا فاضلی زارچی شهید، ۱۳۶ تن مفقود و شماری مجروح شدند. سید محمود رضوی‌ کوشکویی و غلامرضا فاضلی زارچی از زمرۀ این شهدا بودند (فرهنگ‌دوست، همان، ص ۵۸۲-583).

عملیات بیت‌المقدس ۷: این عملیات در ۲۲ خرداد ۱۳۶۷، با رمز «یا اباعبدالله‌الحسین(ع)» در منطقۀۀ شلمچه،و با هدف انهدام مواضع دشمن در منطقۀ شلمچهآنجا اجرا شد (اطلس، ص ۱۰۸). مأموریت تیپ الغدیر، زیرامر قرارگاه عملیاتی کربلا،  به‌منظور تصرف پاسگاه بوبیان و پدافند از این پاسگاه تا کانال پرورش ماهی در این عملیات شرکت کردبود. در ۳ خرداد ۱۳۶۷، ارتش عراق در منطقۀۀ شلمچه تک و بخشی از خطوط مقدم نیروهای تیپ را تصرف کرد. ؛ پس‌ازآن، تیپ برای بازپس‌گیری مواضع و تکمیل سازمان رزم خود، نیروی‌های تازه‌نفس زیادی را از یزد و با هواپیما از یزد، به منطقه گسیل فرستاد؛ بدین‌ترتیب،که گردان حضرت رسول(ص) با آمدن این نیروهاسازمان رزم خود را تکمیل،  سازمان‌دهی و سه روز از خط شلمچه پدافند کرد؛ سپس، نیروهایش را برای آموزش و شرکت در عملیات بیت‌المقدس ۷، به موقعیت شهید سید رسول اشرف*در گتوند فرستاد. این گردان در ۲۳ خرداد ۱۳۶۷ (فرهنگ‌دوست، همان، ص ۶۰۰-603؛ عزیزی‌نژاد)، با سازمان‌دهی جدید در این عملیات شرکت کرد. سازمان رزم گردان هم عبارت بود از: فرمانده گردان، جمال خانی‌مقدم؛ ، جانشین اول، عباس عزیزی‌نژاد؛ و جانشین دوم، محمد سرداری؛  با استعداد گردان، ۳۲۸ تن و  در قالب سه گروهانِ حضرت ابوالفضل(ع)، به فرماندهی محمدعلی معصوم‌زاده؛ ، حضرت علی‌اکبر(ع)، به فرماندهی سید علیرضا افزونی و حضرت علی‌اصغر(ع)، به فرماندهی، محمد ابراهیمی (بنی‌فاطمه، ص ۲۴۴). در این عملیات، گردان حضرت رسول(ص) مأموریت داشت که پس از تصرف خط جلوِی پاسگاه بوبیان از این منطقۀ تصرف‌شدهه پدافند کند. گردان بلافاصله با شکسته‌ شدن خط، گردان بلافاصله، پاک‌سازی روی دژ بوبیان را آغاز به پاک‌سازی کرد و موفق شد، به‌سرعتبه سرعت به خط بوبیان برسد؛ اما به‌سبب اینکه لشکر ۳۳ المهدی در تصرفموفق به تصرف اهدافش نشد موفق نبود و ارتش بعث عراق با بهره‌برداری از این موقعیت به مواضع گردان پاتک کرد. سرانجام ، به دستور احمد غلامپور، فرمانده قرارگاه کربلا، نیروهای گردانبه‌ ناچار، به عقب‌نشینی شدندکرد. در این عملیات، از گردان حضرت رسول(ص)، درمجموع، ۲۵ تن شهید و مفقود، نیز ۳۵ تن مجروح شدند.  که جمال خانی‌مقدم از زمرۀۀ این شهدا بود (فرهنگ‌دوست، همان، ص ۶۱۳-620؛ فرهنگ ... ، ذیل نام).

پدافند از منطقۀۀ شلمچه (قبل و پس از قطعنامۀۀ ۵۹۸):  تیپ الغدیر از ۲۷ خرداد ۱۳۶۷، زیرامر قرارگاه عملیاتی کربلا و ، به‌منظور پدافند از جادۀۀ شهید صفوی تا پل سوم نهر عرایض در منطقۀۀ شلمچه مستقر بود شد.(بنی‌فاطمه، ص ۲۵۵). هرچند یک ماه پس از استقرار تیپ، ایران قطعنامۀۀ ۵۹۸ شورای امنیت سازمان ملل را پذیرفت؛ اما به‌رغم آن، ، ارتش عراق در ۳۱ تیر، دوباره به خاک ایران تجاوز و تا جادۀۀ اهواز ـ خرمشهر پیشروی کرد (بنی‌فاطمه، همو، ص ۲۵۵- 256). گردان با فرماندهی، محمدرضا دهستانی؛ ، جانشین اولی، عباسعلی امراللهی؛ ، جانشین دومی، محمدعلی معصوم‌زاده و استعداد ۳۹۲ تن به منطقۀۀ یادشده گسیل شد و تا ۲۳ مهر همین سال ازآنجا پدافند کرد. با پایان این مأموریت، گردان به یزد بازگشت و در پادگان شهید صدوقی(ره) ، مقر تیپ، استقرار یافت.  و ازاین‌پس ازآن‌پس با کد ۱۸۱ در مأموریت‌های مختلفی در مناطق گوناگون کشور، به‌ویژه در استان‌های آذربایجان غربی، خراسان رضوی، سیستان‌وبلوچستان و هرمزگان شرکت داشت کرد (معصوم‌زاده).


مآخذ:  اطلس جنگ ایران و عراق: فشردة نبردهای زمینی ۳۱ شهریور ۱۳۵۹-27 مرداد ۱۳۶۷، تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، ۱۳۹۲ ش؛ بابایی، گلعلی، نبردهای جنوب اهواز: کارنامۀۀ تاریخی و جغرافیای نظامی منطقۀۀ عملیاتی جنوب و جنوب غربی اهواز، تهران: لوح محفوظ، ۱۳۸۶ ش؛ بنی‌فاطمه، سید هدایت، شناسنامۀۀ تیپ الغدیر در دوران دفاع مقدس، تهران: مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، ۱۳۹۹ ش؛ حسینی، سید محمد، همیشه تنها، به کوشش محمد معینی، یزد: خط‌شکنان، ۱۳۹۷ ش؛ درودیان، محمد، خرمشهر تا فاو، تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، ۱۳۹۱ ش؛ همو، شلمچه تا حلبچه، تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، ۱۳۸۴ ش؛ عزیزی‌نژاد، عباس (جانشین گردان محمد رسول‌الله(ص))، مصاحبه با محمدمهدی روح‌پرور، خرداد ۱۴۰۰؛ فخارتازه، کاظم، عبور عاشقانه: روایتی از حماسه‌آفرینی رزمندگان تیپ مستقل پپادۀۀ ۱۸ الغدیر استان یزد در عملیات والفجر ۸، یزد: چشم‌وچراغ، ۱۳۹۶ ش؛ همو، مقاومت تا شهادت: روایتی از حماسه‌آفرینی رزمندگان تیپ مستقل پیادۀۀ ۱۸ الغدیر استان یزد در عملیات بدر، یزد: چشم‌وچراغ، ۱۳۹۷ ش؛ فرهنگ اعلام شهدا: استان یزد، به کوشش مرکز مطالعات و پژوهش‌های بنیاد شهید و امور ایثارگران، تهران: شاهد، ۱۳۹۵ ش؛ فرهنگ‌دوست، محمدمهدی، خط‌شکن کویر (خاطرات)، به کوشش محمدعلی همتی، یزد: خط‌شکنان، ۱۳۹۵ ش؛ همو (فرمانده محمد رسول‌الله(ص))، مصاحبه با حمیدرضا کریم‌زاده، ۲۴ مرداد و ۱۹ دی ۱۳۹۸؛ «کارنامة عملیات والفجر ۸»، عملیات والفجر ۸ (مجموعه‌مقالات)، به کوشش حسن درّی، تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، ۱۳۸۸ ش؛ محمدی، ابوطالب (فرمانده یکی از گروهان‌های گردان محمد رسول‌الله(ص))، مصاحبه با محمدمهدی روح‌پرور، خرداد ۱۴۰۰؛ معصوم‌زاده، محمدعلی (جانشین گردان محمد رسول‌الله(ص))، مصاحبه با همو، خرداد ۱۴۰۰؛ نقشة راهنمای عراق، تهران: گیتاشناسی، بی‌تا.


/ لیلا باقری هامانه و محمدمهدی روح‌پرور/

محمد رسول‌الله(ص)، گردان

شناسه مدخل۶۳۱۴۲۲
شناسه مقاله۱۱۷۰
استانیزد
کارگروهدفاع مقدس
گروهجغرافیا و نظامی
زیرگروهگردان
ارجاعیخیر
جلد چاپیجلد اول
آخرین ویرایشچهارشنبه، ۱۴۰۳/۱۰/۰۵

دانشنامهٔ استانی دفاع مقدس



نمایش بیشتر